De wet voorziet dat elke persoon ingeschreven wordt in de registers van de gemeente waar hij zijn hoofdverblijfplaats gevestigd heeft.

Wanneer men van gemeente verandert, moet de adreswijziging aangegeven worden bij het gemeentebestuur van de plaats waar men zich komt vestigen. In het geval dat de hoofdverblijfplaats overgebracht wordt binnen dezelfde gemeente, moet de verklaring van adreswijziging gebeuren bij het gemeentebestuur waar men al ingeschreven is. De aangifte moet binnen acht werkdagen gebeuren nadat de nieuwe woning effectief betrokken wordt. Doorgaans vereist de gemeente dat men fysiek aan de loketten de wijziging meedeelt en zich hierbij identificeert. Bepaalde gemeenten hebben ook een online loket, waar men zich met de identiteitskaart of verblijfstitel kan authenticeren en de aanvraag alzo kan indienen. Nog andere gemeente staan toe dat schriftelijke aanvragen behandeld kunnen worden, mits de aanvrager voldoende geïdentificeerd kan worden. Bij een toenemend aantal gemeenten kan men de adreswijziging doorgeven via deonline toepassing MijnDossier van het Rijksregister. Ook bij deze toepassing dient men zich te authenticeren met behulp van de identiteitskaart of verblijfstitel.

De gemeente voert op basis van deze verklaring van adreswijziging, of op basis van een vermoeden van adreswijziging een onderzoek. Het onderzoek na verklaring van adreswijziging wordt in principe uitgevoerd binnen de 15 dagen die volgen op de aangifte van de verblijfsverandering.

Als het verblijfplaatsonderzoek van de gemeente is afgelopen, registreert de gemeenteambtenaar de (nieuwe) informatie betreffende het adres in het Rijksregister.

Bij de overbrenging van de hoofdverblijfplaats naar een ander land, moet de aangifte van vertrek gebeuren in de Belgische gemeente waar de persoon ingeschreven is ten laatste de vooravond van het vertrek. Indien men nalaat dit te doen, zal de persoon ambtshalve afgevoerd worden en zal diens identiteitskaart – die tevens het bewijs van inschrijving in de bevolkingsregisters is - geannuleerd worden.

Indien men niet akkoord is met de beslissing van de gemeente aangaande de hoofdverblijfplaats, kan men beroep indienen binnen een termijn van 30 dagen na kennisgave van de beslissing. Het beroep wordt ingediend bij de Algemene Directie Instellingen en Bevolking (de beroepsinstantie is de minister bevoegd voor Binnenlandse Zaken). Het verzoekschrift vermeldt:

   - de naam, de voornaam, het adres van inschrijving in de bevolkingsregisters, de geboortedatum en eventueel het Rijksregisternummer van de persoon of personen van wie de huidige hoofdverblijfplaats wordt betwist;

   - een duidelijke beschrijving van de redenen waarom de tussenkomst van de minister wordt gevraagd;

   - een duidelijke beschrijving van het persoonlijke belang van de persoon in het geval dat de tussenkomst van de minister wordt gevraagd door een andere persoon dan diegene van wie de huidige hoofdverblijfplaats wordt betwist.

   Het verzoekschrift moet worden gedagtekend en ondertekend op straffe van onontvankelijkheid.

   De beschikbare relevante stukken worden bij het verzoekschrift gevoegd.

Het beroepsprocedure bij de minister is kosteloos, doch men dient natuurlijk wel zelf de kosten voor communicatie (brieven die men verstuurt,…) te dragen.

De behandelingstermijnen voor de aangifte, is een termijn van orde, het niet nemen van een beslissing binnen de vooropgestelde termijn kan dus enkel als een stilzwijgende negatieve beslissing beschouwd worden en als dusdanig aangevochten worden voor de Raad van State, om een arrest te bekomen dat de overheid veroordeelt tot het nemen van een beslissing. Het niet naleven van de termijn kan geen aanleiding geven tot beroep bij de minister conform hogervermelde beroepsprocedure, maar men kan wel de minister vatten in het kader van hiërarchisch toezicht indien de beslissing onredelijk lang uitblijft. Er is geen termijn bepaald voor de behandeling van het beroep door de minister, hiertegen staat dus ook enkel het rechtsmiddel van een beroep tegen een impliciete weigeringsbeslissing bij de Raad van State open. Tegen de beslissingen van de minister, kan binnen een termijn van 60 dagen na kennisgave beroep worden ingesteld bij de Raad van State. Het beroep bij de Raad van State is niet kosteloos.

Alle procedures worden gevoerd in de ta(a)l(en) die conform de taalwetgeving mag gebruikt worden in de gemeente waar men om inschrijving verzoekt of ingeschreven wordt. In het Vlaamse gewest: Nederlands (en Frans in de zogenaamde faciliteitengemeenten), in het Waalse gewest : Frans (en Duits in de gemeenten van de Duitstalige gemeenschap, of Nederlands in de zogenaamde faciliteitengemeenten), in het Brussels Hoofdstedelijk gewest: Frans of Nederlands, naargelang de taal die de burger hanteerde bij de eerste procedure.

• Wet van 19 juli 1991 betreffende de bevolkingsregisters, de identiteitskaarten, de vreemdelingenkaarten en de verblijfsdocumenten (artikel 1, artikel 5 en artikel 8)
• koninklijk besluit van 16 juli 1992 betreffende de bevolkingsregisters en het vreemdelingenregister (onder andere artikel 7, § 5 en artikel 10)

Contactgegevens

FOD Binnenlandse Zaken

Algemene Directie Instellingen en Bevolking

Koloniënstraat 11, 1000 Brussel

Email: Helpdesk.Belpic[at]rrn.fgov.be 

Verantwoordelijke instantie

FOD Binnenlandse zaken

Gemeente waar men ingeschreven is in de bevolkingsregisters